1. Ma túy là gì?

Ma tuý là các chất hoá học khi xâm nhập vào cơ thể sẽ gây ảnh hưởng tới tinh thần và sức khoẻ của con người, gây rối loạn ở từng bộ phận đến suy nhược toàn thân, mất dần ý thức trí tuệ. Theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 Luật Phòng, chống ma tuý năm 2021 ma tuý là chất gây nghiện, gây hướng thần nếu sử dụng thường xuyên, lâu dài có thể dẫn đến tình trạng nghiện và lệ thuộc vào nó. Hiện nay ma túy được chia thành nhiều loại khác nhau, nếu dựa vào nguồn gốc có thể phân loại ma túy thành các dạng như sau:

– Các chất ma túy có nguồn gốc tự nhiên: Đây là các chất ma túy có sẵn trong tự nhiên, là những alkaloid (dược tính mạnh) của một số loại thực vật như cây cần sa, cây thuốc phiện, cây coca,…

– Các chất ma túy có nguồn gốc bán tổng hợp: Đây là các chất ma túy được tạo ra từ quá trình điều chế, pha trộn các chất tự nhiên với các chất hóa học đặc biệt. Ví dụ như morphin, heroin,…

– Các chất ma túy có nguồn gốc tổng hợp toàn phần: Đây là các chất ma túy không có thành phần tự nhiên mà được điều tiết từ các chất hóa học khác nhau. Ví dụ như methamphetamin, ecstasy, ma túy đá,…

Nhìn chung, ma tuý là các chất kích thích gây thay đổi trạng thái và sinh lý của con người khi sử sử dụng. Nghiện ma túy có thể dẫn đến nhiễm độc mãn tính cho cơ thể, rối loạn tâm thần, mất khả năng tập trung, suy giảm sức lao động. Người nghiện ma túy rất dễ bị kích động, không kiểm soát được nhận thức dẫn đến thực hiện các hành vi sai lệch gây nguy hiểm cho bản thân, gia đình và xã hội.

2. Vận chuyển ma túy mà không biết đó là ma túy thì phạm tội gì?

Theo quy định của Luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 “vận chuyển ma túy” là hành vi chuyển dịch các chất ma túy từ nơi này đến nơi khác bằng các phương tiện giao thông (ô tô, máy bay, xe máy,…) qua các tuyến đường bộ, đường hàng không, đường thủy,… Hình thức vận chuyển ma túy có thể được thực hiện thông qua việc cất giấu vào quần áo, túi xách, vali du lịch, thậm chí là trá hình dưới dạng các loại hàng hóa, vật dụng hay nuốt vào trong dạ dày. Hành vi vận chuyển ma túy trái phép dù với bất kỳ mục đích nào cũng đều bị coi là vi phạm pháp luật. Đối với người giữ hoặc vận chuyển hộ chất ma tuý cho người khác mà biết rõ mục đích của người đó sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò là đồng phạm về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý.

Trong trường hợp người vận chuyển không biết hàng hóa mình đang vận chuyển là ma túy thì sẽ không bị kết luận là phạm tội vì người phạm tội là người biết mình đang vận chuyển chất ma túy, nhận thức rõ hành vi của mình là vi phạm pháp luật và thấy trước được các tác hại nhưng vẫn cố tình thực hiện. Như vậy, nếu vô tình vận chuyển ma túy cho người khác mà không biết đó là ma túy thì không phạm tội và sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì người vận chuyển hoàn toàn không thể thấy trước hậu quả mà hành vi của mình gây ra. Khi công an kiểm tra hàng hóa vận chuyển phát hiện có chứa chất chất ma túy thì người vô tình vận chuyển ma túy có quyền nhưng không buộc phải chứng minh mình vô tội theo Điều 15 Bộ luật tố tụng hình sự 2015. Nếu không chứng minh được thì cơ quan chức năng cũng không quy kết tội danh và bắt người đó phải chịu trách nhiệm hình sự bởi trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng. Xuyên suốt quá trình điều tra, nguyên tắc suy đoán vô tội sẽ luôn được ưu tiên áp dụng để bảo vệ người vô tình vận chuyển khi tình huống này xảy ra.

Bên cạnh đó theo Điều 17 Luật hình sự 2015 người vô tình vận chuyển ma tuý sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm vì họ không có dấu hiệu cố ý cùng thực hiện hành vi phạm tội với người muốn vận chuyển ma tuý. Tuy nhiên, nếu như trong trường hợp pháp luật quy định bên vận chuyển phải có trách nhiệm kiểm tra hàng hóa trước khi vận chuyển nhưng chủ quan bỏ qua khâu kiểm tra vẫn có khả năng bị quy kết là đồng phạm của chủ sở hữu hàng hóa. Hành vi này bị xem là từ chối quyền của mình và tiếp tay cho hành vi phạm tội, vì thế những người có chức năng vận chuyển hàng hóa phải nắm rõ các thông tin về mặt hàng mà mình vận chuyển. 

4. Nên làm gì khi bị bắt vì vô tình vận chuyển ma tuý?

Đã có rất nhiều trường hợp bị bắt vì vận chuyển ma tuý nhưng không biết đó là ma tuý, điều này có thể xảy ra khi sử dụng phương tiện công cộng (máy bay, xe khách, tàu thuyền,..), tại các địa điểm đông người hay khi giao hàng theo yêu cầu. Các đối tượng xấu ngày càng có nhiều hoạt động tinh vi để lợi dụng người khác vận chuyển ma túy giúp chúng. Nếu vô tình bị công an phát hiện vận chuyển ma túy mà bạn không biết đó là ma túy bạn nên thực hiện các hành động sau:

– Giữ bình tĩnh: Việc giữ tâm lý ổn định và kiềm chế cảm xúc của người vô tình vận chuyển ma tuý sẽ giúp quá trình điều tra của cơ quan chức năng trở nên tuần tự, nhanh chóng và chính xác hơn.

– Hợp tác với cơ quan chức năng: Để chứng minh bản thân vô tội, người bị bắt cần hợp tác trình bày toàn bộ sự việc trước cơ quan chức năng, cung cấp tất cả các tài liệu, chứng cứ cần thiết (nếu có) để hỗ trợ công tác điều tra. Không nên thể hiện thái độ chống đối, gây khó khăn cho công tác điều tra.

– Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý: Cần nhanh chóng liên hệ với luật sư có kinh nghiệm trong lĩnh vực hình sự để được tư vấn và hỗ trợ. Nên nghiêm túc hợp tác với luật sư để có thể được bảo vệ quyền lợi trong quá trình điều tra.

Việc tuân thủ các hướng dẫn và quy định pháp luật của cơ quan chức năng cùng sự hỗ trợ về pháp lý của luật sư sẽ đảm bảo những điều kiện tốt nhất để hỗ trợ quá trình điều tra được diễn ra nhanh chóng, thuận lợi.

5. Cách phòng tránh việc bị gài vận chuyển ma túy

Để phòng ngừa việc vô tình trở thành đồng phạm tiếp tay cho hoạt động vận chuyển ma tuý, mỗi cá nhân cần phải nâng cao cảnh giác trong quá trình vận chuyển hàng hoá và trao đổi các giao dịch. Khi được thuê hoặc nhờ cầm hộ, vận chuyển hàng hoá nên kiểm tra và lưu lại các thông tin như họ tên, địa chỉ của người gửi, xác nhận hàng hoá bằng mắt thường, chụp ảnh hoặc giấy tờ về đặc điểm, nguồn gốc xuất xứ. Nếu không cảm thấy yên tâm và tin tưởng vào mặt hàng vận chuyển nên từ chối để tránh xảy ra rủi ro. Không nên trông, giữ hộ vali, túi xách hoặc các vật phẩm không xác định được đồ vật bên trong cho người lạ tại các địa điểm công cộng như sân bay, nhà ga, trạm xe buýt,… Nếu nhận thấy những dấu hiệu bất thường hoặc nghi ngờ về hàng hoá đang vận chuyển cần báo cáo ngay cho cơ quan chức năng để được hỗ trợ. 

Đối với các đơn vị vận chuyển hàng hoá cần yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin về mặt hàng và ký hợp đồng vận tải, giấy vận tải. Nếu có thể hãy yêu cầu khách hàng mở hàng ra để kiểm tra để đảm bảo hàng hóa vận chuyển là mặt hàng hợp pháp. Nên từ chối vận chuyển nếu khách hàng không cam kết và thực hiện cung cấp, xác nhận thông tin mà không có lý do chính đáng. Nếu biết rõ là hàng cấm nhưng đơn vị vận chuyển không báo cho cơ quan chức năng và cố tình vận chuyển thì tùy và số lượng ma túy để xác định quy kết trách nhiệm.

Hành vi vận chuyển ma tuý dù vô tình hay cố ý đều mang lại hệ luỵ tiêu cực cho xã hội. Vậy nên mỗi cá nhân, tổ chức phải luôn nâng cao tinh thần cảnh giác, cẩn trọng để tránh bị những đối tượng xấu lợi dụng trong hoạt động vận chuyển ma tuý.

Tham khảo thêm một số bài viết phân tích có liên quan:

• Vận chuyển ma túy bao nhiêu thì bị tử hình theo luật hình sự?
• Tàng trữ trái phép chất ma túy phạt bao nhiêu năm tù?

Nếu các bạn còn những vướng mắc vui lòng liên hệ 19006162 hoặc lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ chi tiết nhất có thể. Xin trân trọng cảm ơn!